عفونت‌های ویروسی از جمله تهدیدات عمده برای سلامت عمومی در سراسر جهان محسوب می‌شوند.

این عفونت‌ها می‌توانند از طریق هوا، تماس مستقیم، مواد غذایی، آب و یا نیش حشرات منتقل شوند. در نتیجه، پیشگیری از ابتلا به این عفونت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روش‌های مختلفی برای پیشگیری از عفونت‌های ویروسی وجود دارد که شامل واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی و عمومی، تقویت سیستم ایمنی، و استفاده از داروهای ضدویروسی است

1. واکسیناسیون

واکسیناسیون یکی از موثرترین و اقتصادی‌ترینروش‌ها برای پیشگیری از عفونت‌های ویروسی است. واکسن‌ها با تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی‌بادی‌ها، محافظت در برابر ویروس‌ها را فراهم می‌کنند. واکسن‌هامی‌توانند شامل ویروس‌های زنده تضعیف‌شده، ویروس‌هایغیرفعال‌شده یا قطعات پروتئینی ویروس باشند که سیستم ایمنی را آموزش می‌دهند تا در صورت ورود ویروس واقعی، بتواند به سرعت به آن پاسخ دهد.

برخی از مهم‌ترین واکسن‌های ویروسی شامل :واکسن آنفلوانزا: برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفلوانزا، که سالانه به‌روز می‌شود.

واکسن هپاتیت B: برای پیشگیری از عفونت‌های ویروس هپاتیت B که می‌تواند به آسیب کبدی منجر شود.

واکسن HPV (پاپیلومای انسانی): برای پیشگیری از عفونت با ویروس HPV که با سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط است.

واکسن‌های جدید برای COVID-19: واکسن‌های مختلفی که برای مقابله با ویروس SARS-CoV-2 (کروناویروس) توسعه یافته‌اند.

واکسیناسیون نه تنها از فرد واکسینه شده محافظت می‌کند، بلکه با کاهش انتقال ویروس در جامعه به ایجاد "ایمنی جمعی" نیز کمک می‌کند.

رعایت بهداشت فردی

رعایت بهداشت فردی یکی از ساده‌ترین و در عین حال موثرترین روش‌های پیشگیری از انتقال ویروس‌هاست. برخی از اقدامات مهم بهداشت فردی عبارت‌اند از:

شست‌وشوی دست‌ها: شست‌و شوی مکرر دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از انتقال ویروس‌های بیماری‌زا مانند ویروس کرونا و نوروویروس است.

استفاده از ماسک: استفاده از ماسک به‌ویژه در محیط‌های عمومی و پرجمعیت، از انتقال ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و کروناویروس جلوگیری می‌کند.

پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه: این کار از پخش ذرات تنفسی که ممکن است حامل ویروس باشند جلوگیری می‌کند. استفاده از دستمال یا آرنج برای این کار توصیه می‌شود.

اجتناب از لمس صورت: لمس صورت، به ویژه چشم‌ها، بینی و دهان با دست‌های آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس‌ها به بدن شود.

رعایت بهداشت عمومی

بهداشت عمومی نقشی حیاتی در جلوگیری از گسترش ویروس‌هایبیماری‌زا در جوامع دارد. اقداماتی مانند ضدعفونی کردن سطوح مشترک، تهویه مناسب فضاهای بسته و فاصله‌گذاری اجتماعی از جمله راهکارهای موثر در این زمینه هستند. برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:

• ضدعفونی سطوح: ویروس‌هامی‌توانند روی سطوح مختلف زنده بمانند، بنابراین ضدعفونی مکرر سطوح پرتماس مانند دستگیره‌ها، میزها و تجهیزات بهداشتی به کاهش احتمال انتقال ویروس‌ها کمک می‌کند.
• تهویه مناسب: تهویه خوب فضاهای بسته می‌تواند از تجمع و انتشار ویروس‌های هوازی مانند ویروس کرونا جلوگیری کند. باز کردن پنجره‌ها و استفاده از سیستم‌های تهویه مکانیکی می‌تواند جریان هوای تازه را افزایش دهد.
• فاصله‌گذاری اجتماعی: حفظ فاصله حداقل 1 تا 2 متر از دیگران در فضاهای عمومی می‌تواند از انتقال ویروس‌های تنفسی جلوگیری کند. این روش به‌ویژه در مواقع شیوع بیماری‌هایهمه‌گیر مانند COVID-19 بسیار موثر است.

          دکتر مهرداد محمدی

گروه باکتری شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز