به مناسبت فرارسیدن 23 مهرماه روز ملی مبارزه با سل و پویش پیش به سوی حذف سل با شعار «ما میتوانیم به سل پایان دهیم باتعهد، سرمایه گذاری و اقدام موثر»، دکتر«نهال هادی» مدیر گروه و استاد تمام گروه باکتری شناسی دانشکده پزشکی، راهنمای عمومی برای شناخت، پیشگیری و درمان سل را ارائه نمود.

به گزارش روابط عمومی دانشکده پزشکی، دکتر هادی در خصوص راهنمای عمومی برای شناخت، پیشگیری و درمان سل بیان کرد: سل، یک بیماری عفونی و واگیر است که عمدتا ریه‌ها را درگیر می‌کند، اما می‌تواند به سایر اندام‌ها مانند کلیه‌ها، استخوان‌ها، مغز و غدد لنفاوی نیز گسترش یابد. عامل این بیماری باکتری‌ای به نام Mycobacterium tuberculosis  است که از طریق هوا منتقل می‌شود.

همه گیر شناسی سل

او ادامه داد: سل یکی از قدیمی‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در جهان است. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت  (WHO)، سالانه حدود ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان به سل مبتلا می‌شوند و بیش از یک میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند. این بیماری بیشتر در کشورهای کم‌درآمد و با سیستم بهداشتی ضعیف و در همه گروه‌های سنی دیده می‌شود اما در بزرگسالان شایع‌تر است.بیشترین موارد سل در آسیا و آفریقا گزارش شده‌اند.سل در افراد مبتلا به HIV بسیار شایع‌تر و خطرناک‌تر است؛  همچنینسل مقاوم به دارو و سل بسیار مقاوم در حال افزایش هستند و درمان آن‌ها دشوارتر است.

چگونه سل منتقل می‌شود؟

دکتر هادی در مورد نحوه انتقال و انواع مختلف این بیماری، گفت: سل از طریق قطرات ریز تنفسی که هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد مبتلا به سل فعال وارد هوا می‌شود، منتقل می‌گردد. اگر فرد سالم این ذرات را تنفس کند، ممکن است به سل مبتلا شود. اما ابتلا به سل به معنای بیمار شدن فوری نیست؛همچنین سل به دو صورت سل نهفته (Latent TB): که در این حالت، باکتری در بدن وجود دارد اما غیرفعال است و فرد علائمی ندارد و ناقل بیماری هم نیست. با این حال، ممکن است در آینده فعال شود و سل فعال (Active TB) که در این حالت، باکتری فعال است و فرد علائم دارد و می‌تواند بیماری را به دیگران منتقل کند، وجود دارد.

 سل خارج ریوی (Extrapulmonary TB)

او با اشاره به اینکه سل خارج ریوی زمانی رخ میدهد گه باکتری به سایر اندام‌ها گسترش می یابد افزود که شایع‌ترین انواع سل خارج ریوی عبارتند از: سل غدد لنفاوی که با علائم تورم بدون درد در گردن یا زیر بغل، سل استخوان و مفاصلکه با  درد، تورم و محدودیت حرکت، سل دستگاه ادراری-تناسلی که با علائم مشابه عفونت‌های مزمن کلیه یا مثانه، سل مغز و پرده‌های مغزی (مننژیت سلی) که با سردرد، تب، اختلال هوشیاری، سل شکمی که با درد شکم، کاهش وزن، اسهال یا یبوست و سل پوستی با علائم  زخم‌های مزمن یا برجستگی‌های سفت نمایان میشود. همچنین تشخیص سل خارج ریوی معمولاً دشوارتر از سل ریوی است و نیاز به آزمایش‌های تخصصی مانند بیوپسی، تصویربرداری MRI، CT، و تست‌های مولکولی دارد.

علائم بیماری سل

مدیر گروه باکتری شناسی دانشکده پزشکی عنوان کرد: سرفه مداوم بیش از ۲ هفته، گاهی همراه با خلط خونی، کاهش وزن بدون دلیل، تب خفیف و مداوم، عرق شبانه، خستگی و بی‌حالی، درد قفسه سینه یا تنگی نفس از علائم ابتلا به این بیماری میباشد که اگر این علائم مشاهده شود باید به پزشک مراجعه تا بررسی‌های لازم انجام شود.

عوامل مساعدکننده ابتلا به سل

او با اشاره به اینکه افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به ایدز (HIV) یا دیابت، افراد دارای سوءتغذیه، سالمندان و کارکنان مراکز درمانی از جمله گروه‌های پرخطر هستند،افزود: برخی شرایط و عوامل می‌توانند خطر ابتلا به سل را افزایش دهند. این عوامل معمولاً با ضعف سیستم ایمنی یا تماس زیاد با منبع بیماری مرتبط هستند که شامل ابتلا به : HIV/AIDS سیستم ایمنی ضعیف باعث فعال شدن سل نهفته می‌شود. دیابت : افراد دیابتی بیشتر در معرض ابتلا هستند. سوءتغذیه: کمبود مواد مغذی توان دفاعی بدن را کاهش می‌دهد. مصرف دخانیات و الکل: این عوامل باعث آسیب به ریه و کاهش ایمنی می‌شوند. زندگی در محیط‌های شلوغ و بسته:  مانند زندان‌ها، پناهگاه‌ها یا خوابگاه‌ها تماس نزدیک با فرد مبتلا به سل فعال: به‌ویژه در خانواده یا محل کار سن بالا یا بیماری‌های مزمن: مانند سرطان یا نارسایی کلیه و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب می باشد.

درمان سل

دکتر هادی با بیان اینکه سل با تشخیص زودهنگام و درمان کامل، کاملاً قابل درمان است و اگر درمان به‌درستی انجام نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی یا حتی مرگ شود افزود: درمان سل معمولاً با مصرف ترکیبی از چند داروی ضد سل به مدت حداقل ۶ ماه انجام می‌شود. مهم‌ترین نکته در درمان سل، مصرف منظم و کامل داروها طبق دستور پزشک است. قطع زودهنگام دارو یا مصرف نامنظم می‌تواند باعث مقاوم شدن باکتری به داروها شود.

در پایان استاد تمام گروه باکتری شناسی دانشکده پزشکی با تاکید بر اینکه انجام واکسیناسیون با واکسن BCG در نوزادی، تهویه مناسب در فضاهای بسته، استفاده از ماسک در تماس با بیماران، شناسایی و درمان به‌موقع موارد سل فعال و نهفته و رعایت بهداشت فردی و تقویت سیستم ایمنی از بروز این بیماری پیشگیری میکند، خاطر نشان کرد: نکته ی حائز اهمیت این است که سل هنوز هم یکی از بیماری‌های مهم و قابل انتقال در جهان است، اما با آگاهی، پیشگیری و درمان مناسب می‌توان آن را کنترل و ریشه‌کن کرد. اگر علائمی مشابه سل دارید یا با فرد مبتلا در تماس بوده‌اید، حتماً به مراکز بهداشتی مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام، نجات جان شما و دیگران است/م.مقصودیان

پایان خبر